Assessment

แนวทางการประเมินโครงงาน  Problem Based   Learning

 ปีการศึกษา 2558  โรงเรียนลำปลายมาศพัฒนา

 คำชี้แจง

               เกณฑ์การประเมินนี้ไม่ใช่เกณฑ์การประเมินที่ดีที่สุด แต่เป็นเพียงแนวทางปฏิบัติที่ทางโรงเรียนลำปลายมาศพัฒนาใช้ประเมินเพื่อการตัดสินเท่านั้น  การประเมินที่แท้จริงต้องเป็นการประเมินเพื่อพัฒนาผู้เรียน ซึ่งมักจะเกิดขึ้นไปพร้อมกับการเรียนการสอน  ซึ่งผู้เรียน และผู้เกี่ยวข้องกับการเรียนรู้เท่านั้นที่จะเข้าใจและสามารถประเมินได้อย่างแท้จริง                การประเมินนี้เป็นเพียงการประเมินเพื่อตัดสินให้เกรดซึ่งมีแนวทางตามรายละเอียดดังต่อไปนี้

โรงเรียนลำปลายมาศพัฒนาได้จัดการเรียนการสอนแบบบูรณาการโดยการใช้ปัญหาเป็นฐานการเรียนรู้ (Problem Based  Learning) การประเมินผลการเรียนของแต่ละกลุ่มสาระ มีแนวทางตามรายละเอียดดังต่อไปนี้

1. กลุ่มสาระที่บูรณาการ ในหน่วยโครงงานมี 9 กลุ่มสาระ ได้แก่

                1) สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม 

2) ประวัติศาสตร์

                3) วิทยาศาสตร์

                4) การงานพื้นฐานอาชีพ และเทคโนโลยี

                5) สุขศึกษาและพละศึกษา

                6) ภาษาไทย             

                7) คณิตศาสตร์

                8) ภาษาอังกฤษ

                9) ศิลปะ

2. การจัดทำผังความคิด (Web) เพื่อเชื่อมโยงหน่วยกับเป้าหมายระดับชั้น และวิเคราะห์ตัวชี้วัดของหน่วยโครงงานที่สอดคล้องกับมาตรฐานของหลักสูตรแกนกลาง

ครูเชื่อมโยงหน่วยโครงงานกับเป้าหมายระดับชั้นและกำหนดตัวชี้วัดตามมาตรฐานของหลักสูตรแกนกลางมีวัตถุประสงค์เพื่อ

1) เพื่อให้ครูได้ทราบว่าหน่วยโครงงานที่จะสอนมีความสัมพันธ์กับเป้าหมายระดับชั้นใน 9 สาระอะไรบ้าง

2) เพื่อให้ครูกำหนดมาตรฐานและตัวชี้วัดที่จะต้องผ่านในหลักสูตรการศึกษาแกนกลาง การศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ในการจัดการเรียนรู้หน่วยโครงงานที่ผู้เรียนจะเรียนรู้ ซึ่งครูจะกำหนดตัวชี้วัดใน 6 กลุ่มสาระคือ สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ วิทยาศาสตร์ การงานพื้นฐานอาชีพเทคโนโลยี  สุขศึกษาพลศึกษา  และศิลปะ ทั้งนี้เพื่อให้ง่ายต่อการประเมินและการให้ผลการเรียน

3) เพื่อให้ครูได้ออกแบบกิจกรรมการสอนทั้ง 10 สัปดาห์ให้สอดคล้องกับตัวชี้วัดแต่ละกลุ่มสาระที่กำหนดไว้

3. แนวทางการประเมิน ใช้หลักการประเมินตามสภาพจริง (Authentic Assessment)

โรงเรียนลำปลายมาศพัฒนา ใช้หลักการประเมินตามสภาพจริง โดยใช้วิธีการประเมินที่หลากหลาย เช่น การประเมินจากชิ้นงานหรือภาระงานที่เป็นหลักฐาน/ร่องรอย ว่านักเรียนบรรลุมาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชีวัดในหน่วยการเรียนรู้นั้นๆ  ซึ่งชิ้นงาน/ภาระงานอาจเกิดจากครูผู้สอนกำหนดให้ หรืออาจให้ผู้เรียนร่วมกัน ซึ่งจะประเมินด้านความรู้ ทักษะและคุณลักษณะ  เครื่องมือในการประเมินใช้เกณฑ์ Rubric ดังรายละเอียดต่อไปนี้

3.1 ประเมินจากชิ้นงานที่ผู้เรียนได้แสดงให้เห็นถึงพฤติกรรมที่แสดงว่าเข้าใจดังนี้

3.1.1 ชิ้นงาน ได้แก่

1.1 งานเขียน เช่น เรียงความ  จดหมาย  โคลงกลอน  การบรรยาย  การเขียนตอบ ฯลฯ

 1.2  ภาพ/แผนภูมิ เช่น นิทาน การ์ตูนช่อง Mind  Mapping  แผนผัง แผนภูมิ     วาดภาพ ชาร์ตกราฟ ตาราง ฯลฯ

                                                1.3 สิ่งประดิษฐ์ เช่น งานประดิษฐ์ งานแสดงนิทรรศการ หุ่นจำลอง ฯลฯ

                3.2  ภาระงานได้แก่ การพูด/การนำเสนอปากเปล่า เช่น การท่อง (บทเพลง บทกลอน กวี อาขยาน) การอ่าน กล่าวรายงาน โต้วาที ร้องเพลง สัมภาษณ์ บทบาทสมมุติ เล่นดนตรี การละคร การเคลื่อนไหวร่างกาย ฯลฯ

*****งานที่มีลักษณะผสมผสานชิ้นงาน/ภาระงาน ได้แก่ การทดลอง  การสาธิต  ละคร  วีดีทัศน์   ฯลฯ

3.3 สัดส่วนน้ำหนักคะแนน  (100 )

    3.4 เกณฑ์การประเมิน (Rubrics)

1.ด้านความรู้

ด้าน	ระดับคุณภาพ
	1	2	3	4
แก่นของเรื่อง	- ตอบคำถามเกี่ยวกับเรื่องที่เรียนรู้	- ตอบคำถามเกี่ยวกับเรื่องที่เรียนรู้ - แสดงออกว่าเข้าใจในประเด็นที่หลากหลาย เช่น การอธิบาย การให้เหตุผลประกอบ	- ตอบคำถามเกี่ยวกับเรื่องที่เรียนรู้ - แสดงออกว่าเข้าใจในประเด็นที่หลากหลาย เช่น การอธิบาย การให้เหตุผลประกอบ -  แสดงออกถึงวิธีการแก้ปัญหาที่หลากหลายผ่านชิ้นงานที่หลากหลายและนำเสนอให้ผู้อื่นเข้าใจได้	- ตอบคำถามเกี่ยวกับเรื่องที่เรียนรู้ - แสดงออกว่าเข้าใจในประเด็นที่หลากหลาย เช่น การอธิบาย การให้เหตุผลประกอบ -  แสดงออกถึงวิธีการแก้ปัญหาที่หลากหลายผ่านชิ้นงานที่หลากหลายและนำเสนอให้ผู้อื่นเข้าใจได้ -  เข้าใจและอธิบายเป้าหมายหลักของเรื่องที่เรียนรู้และเชื่อมโยง มองเห็นสิ่งที่จะเกิดขึ้นในอนาคต
ความรู้ที่จำเป็น ( ทักษะศตวรรษที่ 21 ) 1.การประกอบการ เศรษฐศาสตร์	มองเห็นภาพหรือเป้าหมายของชิ้นงานต่อทรัพยากรที่มีอยู่	ใช้ทรัพยากรที่มี(ต่อภาระงาน /ชิ้นงาน)เพื่อให้เกิดชิ้นงานอย่างคุ้มค่า	วิเคราะห์ สังเคราะห์เป้าหมาย วางแผนการทำงานได้อย่างเป็นระบบ	ร่วมมือกับผู้อื่นเพื่อกำหนดเป้าหมาย วางแผนและปฏิบัติงานเพื่อส่วนรวม
สิ่งแวดล้อมและทรัพยากร	ใช้ทรัพยากรได้เหมาะสมกับชิ้นงานและภาระงาน	ใช้ทรัพยากรเหมาะสมกับชิ้นงาน/ภาระงานได้อย่างคุ้มค่า	- ใช้ทรัพยากรคุ้มค่าเหมาะสมกับชิ้นงานและภาระงาน - ชิ้นงานและภาระงานมีคุณภาพ	วางแผนการทำงานได้อย่างเป็นระบบกับทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมที่มีอยู่
ความเป็นพลเมือง วัฒนธรรม ประเพณี	- รู้บทบาทหน้าที่ของตนเอง - รับผิดชอบต่อตนเอง	-  รู้บทบาทหน้าที่ของตนเองต่อครอบครัว  ชุมชน  และสังคม - รับผิดชอบต่อตนเองและสิ่งอื่นๆ - เคารพตนเอง  และผู้อื่น	-  รู้บทบาทหน้าที่ของตนเองต่อครอบครัว  ชุมชน  และสังคม - รับผิดชอบต่อตนเองและสิ่งอื่นๆ - เคารพตนเอง  และผู้อื่น - มีเป้าหมายที่ดีงามต่อตนเอง	-  รู้บทบาทหน้าที่ของตนเองต่อครอบครัว  ชุมชน  และสังคม - รับผิดชอบต่อตนเองและสิ่งอื่นๆ  - เคารพตนเอง  และผู้อื่น - มีเป้าหมายที่ดีงามต่อตนเองและสิ่งอื่น - สืบสาน  ถ่ายทอดประเพณีวัฒนธรรมของตนเอง - มีความพอดี  พอใจในการดำรงตนในสังคม
สุขภาพ	มีทักษะขั้นพื้นฐานในการดูแลตนเอง (กิจวัตรประจำวัน)	มีทักษะขั้นพื้นฐานในการดูแลตนเอง สามารถเลือกสิ่งที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิต (เลือกอุปกณ์เหมาะกับงาน ดูแลความปลอดภัยขณะทำงาน กินอาหารที่มีประโยชน์ เลือกใช้สื่อเหมาะสม	มีทักษะขั้นพื้นฐานในการดูแลตนเอง สามารถเลือกสิ่งที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิต รวมทั้งสามารถหาแนวทางป้องกันอันตรายต่อสุขภาพของตนเองและผู้อื่น	-  ผลิตหรือเลือกสิ่งที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิต - ใช้ความสามารถที่มีอยู่ได้อย่างเต็มศักยภาพ - รู้เท่าทันและรู้จักป้องกันรักษาตนเองให้ปลอดภัยจากสิ่งต่างๆ - มีวิจารณญาณในการบริโภคสิ่งต่างๆ เช่น  อาหาร  สื่อ  - ดูแลรักษาให้มีสุขภาพกายและใจที่แข็งแรง - เกิดเจตจำนงที่ดีต่อการใช้ชีวิต

2.ด้านทักษะ

ทักษะ	ระดับ
	1	2	3	4
ทักษะชีวิต - เป้าหมาย - การสร้างทางเลือก/การเลือก - วางแผน - รับผิด รับชอบ - ยืดหยุ่น	- มีเป้าหมายและสามารถกำหนดเป้าหมายในการทำงานได้ - ทำงานอย่างมีเป้าหมายและวางแผนในการทำงาน	- มีเป้าหมายและสามารถกำหนดเป้าหมายในการทำงานได้ - ทำงานอย่างมีเป้าหมายและวางแผนในการทำงาน - สามารถสร้างทางเลือกในการทำงานและเลือกสิ่งที่เหมาะสมในการเรียนรู้และการทำงานได้	- มีเป้าหมายและสามารถกำหนดเป้าหมายในการทำงานได้ - ทำงานอย่างมีเป้าหมายและวางแผนในการทำงาน - สามารถสร้างทางเลือกในการทำงานและเลือกสิ่งที่เหมาะสมในการเรียนรู้และการทำงานได้ - กล้ารับผิด รับชอบต่อการเรียนรู้และงานที่ทำ	- มีเป้าหมายและสามารถกำหนดเป้าหมายในการทำงานได้ - ทำงานอย่างมีเป้าหมายและวางแผนในการทำงาน - สามารถสร้างทางเลือกในการทำงานและเลือกสิ่งที่เหมาะสมในการเรียนรู้และการทำงานได้ - กล้ารับผิด รับชอบต่อการเรียนรู้และงานที่ทำ - มีความยืดหยุ่นต่อการเรียนรู้ การทำงานเพื่อให้ได้เครื่องในการแก้ปัญหาที่หลากหลาย
ทักษะการสื่อสาร - การรับสาร - การส่งสาร	- มีเป้าหมายในการส่งสารและเลือกรับสารภายใต้บริบทที่แตกต่างกัน	- มีเป้าหมายในการส่งสารและเลือกรับสารภายใต้บริบทที่แตกต่างกันอย่างมีประสิทธิภาพ - มีความถูกต้องชัดเจนในการสื่อความหมายทั้งการพูด การเขียน และการแสดงออก	- มีเป้าหมายในการส่งสารและเลือกรับสารภายใต้บริบทที่แตกต่างกันอย่างมีประสิทธิภาพ - มีความถูกต้องชัดเจนในการสื่อความหมายทั้งการพูด การเขียน และการแสดงออก - เข้าใจและสามารถสรุปความรู้ คุณค่า ทัศนคติ จากสิ่งที่ได้ฟัง สิ่งที่ได้เรียนรู้และนำไปใช้ได้	- มีเป้าหมายในการส่งสารและเลือกรับสารภายใต้บริบทที่แตกต่างกันอย่างมีประสิทธิภาพ - มีความถูกต้องชัดเจนในการสื่อความหมายทั้งการพูด การเขียน และการแสดงออก - เข้าใจและสามารถสรุปความรู้ คุณค่า ทัศนคติ จากสิ่งที่ได้ฟัง สิ่งที่ได้เรียนรู้และนำไปใช้ได้ - สามารถนำเสนอสิ่งที่เรียนรู้ให้ผู้อื่นเข้าใจผ่าน กิจกรรมที่หลากหลายในรูปแบบต่างๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ทักษะการจัดการข้อมูล  - การรวบรวมข้อมูล  - การนำไปใช้	- มีการเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการที่หลากหลาย - จำแนกและจัดหมวดหมู่สาเหตุของปัญหาได้ถูกต้องเหมาะสม	- มีการเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการที่หลากหลาย - จำแนกและจัดหมวดหมู่สาเหตุของปัญหาได้ถูกต้องเหมาะสม - มีการจัดลำดับความสำคัญสาเหตุของปัญหาได้อย่างสมเหตุสมผล	- มีการเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการที่หลากหลาย - จำแนกและจัดหมวดหมู่สาเหตุของปัญหาได้ถูกต้องเหมาะสม - มีการจัดลำดับความสำคัญสาเหตุของปัญหาได้อย่างสมเหตุสมผล - มีการจัดกลุ่มความรู้ ข้อมูล ข่าวสาร   ที่ได้จากการสืบค้น จำแนกเป็นประเด็นความรู้เดิม กับประเด็นที่เป็นความรู้ใหม่ หรือนำเสนอประเด็นที่เป็นสาระสำคัญได้อย่างสอดคล้องน่าเชื่อถือ	- มีการเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการที่หลากหลาย - จำแนกและจัดหมวดหมู่สาเหตุของปัญหาได้ถูกต้องเหมาะสม - มีการจัดลำดับความสำคัญสาเหตุของปัญหาได้อย่างสมเหตุสมผล - มีการจัดกลุ่มความรู้ ข้อมูล ข่าวสาร   ที่ได้จากการสืบค้น จำแนกเป็นประเด็นความรู้เดิม กับประเด็นที่เป็นความรู้ใหม่ หรือนำเสนอประเด็นที่เป็นสาระสำคัญได้อย่างสอดคล้องน่าเชื่อถือ -สามารถนำข้อมูลมาใช้ในการเรียนรู้และแก้ปัญหาสิ่งที่อยากเรียนรู้ได้
ทักษะการอยู่ร่วมกัน - ทำงานเป็นทีม - สัมพันธภาพ - เรียนรู้ร่วมกัน	- มีทักษะในการติดต่อสื่อสารและสร้างความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล  เรียนรู้และทำงานร่วมกับผู้อื่นอย่างมีประสิทธิภาพ	- มีทักษะในการติดต่อสื่อสารและสร้างความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล ทำงานร่วมกับผู้อื่นอย่างมีประสิทธิภาพ - มีความรับผิดชอบต่อหน้าที่ของตนเองในฐานะที่เป็นส่วนหนึ่งของกลุ่ม และเรียนรู้ร่วมกับกลุ่มอื่นได้	- มีทักษะในการติดต่อสื่อสารและสร้างความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล ทำงานร่วมกับผู้อื่นอย่างมีประสิทธิภาพ - มีความรับผิดชอบต่อหน้าที่ของตนเองในฐานะที่เป็นส่วนหนึ่งของกลุ่ม และเรียนรู้ร่วมกับกลุ่มอื่นได้ - เปิดใจกว้างยอมรับความคิดเห็น แนวคิดหรือโลกทัศน์ใหม่ๆ ของผู้อื่น มีการระดมความคิด ในการทำงาน การเรียนรู้ร่วมกับผู้อื่น	- มีทักษะในการติดต่อสื่อสารและสร้างความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล ทำงานร่วมกับผู้อื่นอย่างมีประสิทธิภาพ - มีความรับผิดชอบต่อหน้าที่ของตนเองในฐานะที่เป็นส่วนหนึ่งของกลุ่ม และเรียนรู้ร่วมกับกลุ่มอื่นได้ - เปิดใจกว้างยอมรับความคิดเห็น แนวคิดหรือโลกทัศน์ใหม่ๆ ของผู้อื่น มีการระดมความคิด ในการทำงาน การเรียนรู้ร่วมกับผู้อื่น - เป็นผู้นำ ผู้ตามในการเรียนรู้อย่างสร้างสรรค์ รวมทั้งมีความรู้ความเข้าใจต่อสถานการณ์ใหม่ๆ ยอมรับความคิดและสถานการณ์ที่เกิดขึ้นและหาแนวทางแก้ไขและพัฒนาได้อย่างต่อเนื่อง
ทักษะการคิดสร้างสรรค์ - ทำงานสร้างสรรค์ - นวัตกรรมสร้างสรรค์ - นำไปใช้สร้างสรรค์	- คิดวิเคราะห์ปัญหาถึงสาเหตุและหาวิธีการแก้ไขรวมถึงคิดแยกแยะปัญหาระหว่างการสร้างชิ้นงานได้	- คิดวิเคราะห์ปัญหาถึงสาเหตุและหาวิธีการแก้ไขรวมถึงคิดแยกแยะปัญหาระหว่างการสร้างชิ้นงานได้ - คิดวางแผนการทำงานอย่างเป็นระบบ คิดวิเคราะห์ สังเคราะห์อย่างมีขั้นตอน	- คิดวิเคราะห์ปัญหาถึงสาเหตุและหาวิธีการแก้ไขรวมถึงคิดแยกแยะปัญหาระหว่างการสร้างชิ้นงานได้ - คิดวางแผนการทำงานอย่างเป็นระบบ คิดวิเคราะห์ สังเคราะห์อย่างมีขั้นตอน - ใช้ความคิดใหม่ๆ  วิธีการใหม่ๆในการออกแบบสร้างสรรค์ชิ้นงานเพื่อ แก้ปัญหาใหม่ๆที่ไม่เคยประสบมาก่อนได้อย่างมีประสิทธิภาพ	- คิดวิเคราะห์ปัญหาถึงสาเหตุและหาวิธีการแก้ไขรวมถึงคิดแยกแยะปัญหาระหว่างการสร้างชิ้นงานได้ - คิดวางแผนการทำงานอย่างเป็นระบบ คิดวิเคราะห์ สังเคราะห์อย่างมีขั้นตอน - ใช้ความคิดใหม่ๆ  วิธีการใหม่ๆในการออกแบบสร้างสรรค์ชิ้นงานเพื่อ แก้ปัญหาใหม่ๆที่ไม่เคยประสบมาก่อนได้อย่างมีประสิทธิภาพ - ประยุกต์ละนำไปใช้จากสิ่งที่เรียนรู้ และคิดริเริ่มวิธีการ/แนวทางใหม่ ๆ   ในการทำชิ้นงาน ภาระงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ทักษะ ICT - การวิเคราะห์เลือกใช้ รับสาร ส่งสาร  - การจัดการสื่อ เทคโนโลยี	อธิบายและรู้แหล่งที่มาของข้อมูลที่หลากหลาย	- อธิบายและรู้แหล่งที่มาของข้อมูลที่หลากหลาย - เลือกใช้ และสืบค้นข้อมูลได้ตามวัตถุประสงค์	- อธิบายและรู้แหล่งที่มาของข้อมูลที่หลากหลาย - เลือกใช้ และสืบค้นข้อมูลได้ตามวัตถุประสงค์ - วิเคราะห์และสังเคราะห์ข้อมูล ได้อย่างมีวิจารณญาณและรู้เท่าทัน	-  อธิบายและรู้แหล่งที่มาของข้อมูลที่หลากหลาย - เลือกใช้ และสืบค้นข้อมูลได้ตามวัตถุประสงค์ - วิเคราะห์และสังเคราะห์ข้อมูล ได้อย่างมีวิจารณญาณและรู้เท่าทัน - ประยุกต์ใช้ทักษะ ICT เพื่อสร้างสรรค์นวัตกรรมใหม่

3. ด้านคุณลักษณะ

ทักษะ	ระดับ
	1	2	3	4
ความพยายาม - เป้าหมาย - ลงมือทำ - ปรับปรุง พัฒนา	- มีเป้าหมายในการทำงาน - ลงมือปฏิบัติงานเพื่อเรียนรู้แก้ปัญหาสิ่งที่อยากเรียนรู้และงานที่รับมอบหมาย	- มีเป้าหมายในการทำงาน - ลงมือปฏิบัติงานเพื่อเรียนรู้แก้ปัญหาสิ่งที่อยากเรียนรู้และงานที่รับมอบหมาย	-มีเป้าหมายในการทำงาน -ลงมือปฏิบัติงานเพื่อเรียนรู้แก้ปัญหาสิ่งที่อยากเรียนรู้และงานที่รับมอบหมาย -ปรับปรุง พัฒนางาน เมื่อเกิดปัญหาแล้วหาแนวทางในการแก้ไขและพัฒนา	-มีเป้าหมายในการทำงาน -ลงมือปฏิบัติงานเพื่อเรียนรู้แก้ปัญหาสิ่งที่อยากเรียนรู้และงานที่รับมอบหมาย -ปรับปรุง พัฒนางาน เมื่อเกิดปัญหาแล้วหาแนวทางในการแก้ไขและพัฒนา -อดทนและสามารถทำงานที่สนใจ และงานที่รับมอบหมายจนสำเร็จได้อย่างมีประสิทธิภาพ มีการเชื่อมโยงไปสู่สาระอื่นหรือองค์ความรู้อื่น
รู้เคารพ	แสดงออกถึงความสนใจต่อกิจกรรม หรือบุคคลและสิ่งต่างๆ	แสดงออกถึงการฟังอย่างตั้งใจและมีเป้าหมาย	แสดงออกถึงการยอมรับในความคิดเห็นที่แตกต่าง ของสังคม	แสดงออกถึงการเห็นคุณค่าของสิ่งที่ดีงาม สามารถนำมาปรับใช้ให้เกิดคุณค่าทั้งต่อตนเองและผู้อื่น
การปรับตัว - รู้จักตนเอง - เห็นความสัมพันธ์ของตนเองกับผู้อื่น - เคารพยอมรับความแตกต่างหลากหลาย	- เข้าใจและรู้จักตนเอง	- เข้าใจและรู้จักตนเอง - เห็นความสัมพันธ์ระหว่างตนเองกับผู้อื่น	- เข้าใจและรู้จักตนเอง - เห็นความสัมพันธ์ระหว่างตนเองกับผู้อื่น - เคารพ ยอมรับและมองเห็นความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล สังคมและอยู่ร่วมได้	- เข้าใจและรู้จักตนเอง - เห็นความสัมพันธ์ระหว่างตนเองกับผู้อื่น - เคารพ ยอมรับและมองเห็นความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล สังคมและอยู่ร่วมได้ - อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข